ο σύνδεσμος για την σελίδα
Προτάσεις του Δήμου Καρδίτσας στη διαβούλευση για τη διαμόρφωση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Θεσσαλίας
Όπως όλοι γνωρίζουμε, στα πλαίσια εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα νερά στη χώρα μας, εκπονούνται από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΚΑ τα Σχέδια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων ανά Υδατικό Διαμέρισμα με χρονικό ορίζοντα εφαρμογής το 2015 οπότε και θα πρέπει να έχει επιτευχθεί η «καλή κατάσταση» για όλα τα επιφανειακά και υπόγεια νερά των Υδατικών Διαμερισμάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού. Προκειμένου να διαμορφωθούν τα σχέδια αυτά, δίνεται η δυνατότητα ενημέρωσης επί των θεμάτων διαχείρισης των υδατικών πόρων και ενεργούς συμμετοχής στη μέγιστη δυνατή μερίδα του πληθυσμού, δηλαδή όλων των εμπλεκομένων φορέων, αλλά και όλων των χρηστών, μέσα από μια σειρά διαβουλεύσεων σε ολόκληρη τη χώρα.
Αναφορικά με το Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας στο οποίο και ανήκει και το μεγαλύτερο μέρος του Δήμου μας, έχει ήδη ολοκληρωθεί η α’ φάση των διαβουλεύσεων, ενώ βρίσκεται σε εξέλιση η β’ φάση. Ο Δήμος Καρδίτσας, εκτιμώντας τη σημαντικότητα των ζητημάτων διαχείρισης των υδατικών πόρων για την περιοχή μας, το γεγονός ότι τα σχέδια διαχείρισης θα δημιουργήσουν τις κατευθύνσεις για τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση πολιτικών για το νερό στο μέλλον, αλλά και τις νέες αρμοδιότητες που του αναλογούν περί προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων στα πλαίσια του υπό διαμόρφωση Σχεδίου Διαχείρισης, συμμετείχε ενεργά στις διαβουλεύσεις αυτές, καταθέτοντας μια αρχική προσέγγιση με τις προτάσεις του σχετικά με τα θέματα που θίγονται στο Σχέδιο Διαχείρισης και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Οι προτάσεις αυτές έχουν αναρτηθεί από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων στη διαδικτυακή της ιστοσελίδα και πρόκειται να κατατεθούν εκ νέου κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης της β’ φάσης που αναμένεται να λάβει χώρα στην πόλη μας την 17η Ιουλίου.
Δεδομένης της ιδιαίτερα δύσκολης περιόδου που διανύει η χώρα μας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, η αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης αποτελεί μονόδρομο για την τόνωση της χώρας σε όλα τα επίπεδα και την «έξοδο» από τη δυσμενή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Η πολυπόθητη ανάπτυξη αποτελεί συνώνυμο της ενίσχυσης των παραγωγικών κλάδων και της ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας. Ειδικότερα, όσον αφορά την περιοχή μας όπου η τοπική οικονομία στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα, σε κάθε σχεδιαζόμενη δράση για το μέλλον θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η παράμετρος αυτή με σκοπό τη διαφύλαξη και ενίσχυση του τομέα αυτού. Επιπλέον, η γεωργία αποτελεί και τον κύριο χρήστη νερού (90% επί της συνολικής κατανάλωσης στη Θεσσαλία), επομένως «εμπλέκεται» άμεσα στα ζητήματα διαχείρισης των υδατικών πόρων. Με την παραδοχή αυτή, επισημαίνεται ότι οι πρακτικές σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων που αφορούν τους υδατικούς πόρους δε θα έπρεπε με κανένα τρόπο να θίγουν αρνητικά τον πρωτογενή τομέα (π.χ. υψηλό αντίτιμο τιμολόγησης του νερού) λαμβανομένου υπόψη και των νέων δεδομένων που διαμορφώνονται για τον τομέα αυτό (π.χ. νέα ΚΑΠ κλπ.). Το αντίθετο θα αποτελούσε ισχυρό πλήγμα για τον τομέα, αλλά και την περιοχή μας γενικότερα (μείωση παραγωγικότητας, μείωση απασχόλησης). Ο στόχος για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων θα πρέπει να στηρίζεται στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή η ενίσχυση των παραγωγικών κλάδων και η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να αποτελούν έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Τα κυριότερα προβλήματα που εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Καρδίτσας σε ζητήματα υδατικών πόρων συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Τα επιφανειακά ύδατα εμφανίζονται επιβαρυμένα από μη σημειακές πηγές ρύπανσης, δηλαδή τα γεωργικά απόβλητα, τα κτηνοτροφικά απόβλητα, αλλά και τα αστικά υγρά απόβλητα οικισμών που δεν εξυπηρετούνται από δίκτυα αποχέτευσης και κεντρικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και σε πολύ μικρότερο βαθμό τη βιομηχανία.
Τα υπόγεια ύδατα εμφανίζουν ποιοτικά προβλήματα λόγω χημικής επιβάρυνσης των υπόγειων υδροφορέων με τοπικώς υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων (κυρίως νιτρικών), χωρίς όμως αυτές να παρουσιάζουν μια χρονική συνέχεια και ευρεία κατανομή.
Προβλήματα επάρκειας των υδατικών πόρων, γεγονός ανασταλτικό για τη βιώσιμη ανάπτυξη όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων της ευρύτερης περιοχής.
Σχετικά με την επάρκεια και την καλή ποιότητα του πόσιμου νερού, τα κυριότερα τεχνικά, οργανωτικά και οικονομικά προβλήματα σχετίζονται με την παλαιότητα μεγάλου μέρους των εξωτερικών υδραγωγείων και των εσωτερικών δικτύων ύδρευσης.
Σ’ ότι αφορά τα αστικά απόβλητα, η διαχείριση της λειτουργίας της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Καρδίτσας γίνεται με ορθολογικό τρόπο, καθώς η ιλύς διατίθεται στοχευμένα ως λίπασμα στη γεωργία. Επομένως, τα μόνα ρυπαντικά φορτία προέρχονται από τους οικισμούς με αποχετευτικό δίκτυο που δεν είναι συνδεδεμένο με την ΕΕΛ. Επιπλέον, σ’ ότι αφορά τους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (13 στον αριθμό), θα πρέπει να επισημανθεί ότι έχουν όλοι αποκατασταθεί πλήρως, έχοντας λάβει προηγουμένως άδεια αποκατάστασης.
Παράλληλα, στα πλαίσια της έκθεσης επισκόπησης των σημαντικών θεμάτων διαχείρισης νερών που συντάχθηκε και συμπεριλήφθηκε στο Σχέδιο Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας, πραγματοποιήθηκε μια προκαταρκτική κατάταξη σε σχέση με την πιθανότητα επίτευξης ή μη των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα το 2015. Στην κατάταξη αυτή, η περιοχή του Δήμου Καρδίτσας εμφανίστηκε επιφορτισμένη με πολύ σημαντική ένταση πίεσης υπολεκάνης, γεγονός που ισοδυναμεί με πολύ σημαντική πιθανότητα μη επίτευξης του στόχου του 2015. Το γεγονός αυτό την κατατάσσει στις περιοχές υψηλής προτεραιότητας για τη λήψη μέτρων και δράσεων, γεγονός που αντιστοιχεί πρακτικά στην ανάγκη στήριξης νέων υποδομών και χρηματοδότησης προγραμμάτων από την πλευρά της πολιτείας, προκειμένου να ανατραπεί η πιθανότητα αυτή.
Με βάση τα προαναφερόμενα στοιχεία, και με στόχο την ορθολογική χρήση και εκμετάλλευση των υδατικών πόρων, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα, ο συνδυασμός των οποίων μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, ο Δήμος Καρδίτσας προτείνει τα ακόλουθα:
1) Την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων συλλογής επιφανειακών υδάτων - απορροών (π.χ. μικρά φράγματα) για την εξοικονόμηση αρδευτικού νερού και την «ανακούφιση» του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα στα πλαίσια της προσπάθειας αντικατάστασης του υπόγειου αρδευτικού νερού με επιφανειακό αρδευτικό νερό όπου αυτό είναι εφικτό. Χωρίς την υλοποίηση έργων υποδομής, δεν είναι δυνατό να καταργηθεί η άντληση υπόγειου νερού, καθώς αυτό θα ήταν καταστροφικό για τις αρδευόμενες καλλιέργειες. Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέσα από τη διαδικασία αδειοδότησης όλων των υφιστάμενων χρήσεων νερού που βρίσκεται σε εξέλιξη, καταγράφονται όλες οι υφιστάμενες υδρογεωτρήσεις με σκοπό την ελεγχόμενη λειτουργία τους.
2) Τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των συνθηκών άρδευσης - στράγγισης με επίκεντρο το πεπαλαιωμένο δίκτυο Ταυρωπού. Να σημειωθεί εδώ ότι το δίκτυο αυτό αρδεύει πάνω από 120.000 στρέμματα, ως επί το πλείστον εντός των ορίων του Δήμου Καρδίτσας, και αυτή τη στιγμή έχει συμπληρώσει πάνω από 40 χρόνια λειτουργίας, εμφανίζοντας πολλές φθορές, ενώ η ελλειπής συντήρησή του καθιστά αμφίβολη την ομαλή χρήση του από τους παραγωγούς μας στο μέλλον. Ειδικότερα, για την περίπτωση του δικτύου Ταυρωπού, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η αποκατάσταση της λειτουργικότητάς του είτε με την υπογειοποίησή του με κλειστούς αγωγούς υπό πίεση είτε με εργασίες συντήρησής του με σκοπό την αποδοτικότερη εξυπηρέτηση των καλλιεργητών, αλλά και την εξοικονόμηση αρδευτικού νερού.
3) Γενικότερα, πέραν του δικτύου Ταυρωπού, προτείνεται η αντικατάσταση και επέκταση των επιφανειακών δικτύων με κλειστά δίκτυα άρδευσης για την ελαχιστοποίηση των σημαντικών απωλειών νερού. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην υλοποίηση μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων υποδομής για τη μεταφορά και διανομή του αρδευτικού νερού στον καρδιτσιώτικο κάμπο. Είναι εξάλλου γεγονός ότι υπάρχει σημαντική έλλειψη υποδομών στον τομέα αυτό για την περιοχή μας.
4) Τον περιορισμό εφαρμογής της μεθόδου επιφανειακής κατάκλισης για τη μείωση των απωλειών αρδευτικού νερού στο ελάχιστο, την ταυτόχρονη μείωση του περιβαλλοντικού κόστους, αλλά και την προστασία του εδάφους των αγροτικών εκτάσεων από τη διάβρωση και την υποβάθμισή τους. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αποδοτικότητα της στάγδην άρδευσης ανέρχεται σε 80-95%, σε αντίθεση με την επιφανειακή κατάκλιση όπου η αποδοτικότητα αντιστοιχεί σε 40% μόνο, γεγονός που καθιστά την στάγδην άρδευση την πλέον αποδοτική μέθοδο άρδευσης. Στην κατεύθυνση αυτή της εξοικονόμησης αρδευτικού νερού, θα συνέβαλε σημαντικά η λήψη χρηματοδοτήσεων για εκτεταμένη εφαρμογή της στάγδην άρδευσης και του αγροτικού εξηλεκτρισμού. Πολλοί παραγωγοί μας γνωρίζουν τα οφέλη της στάγδην άρδευσης, αλλά αδυνατούν να την εφαρμόσουν διότι για το σκοπό αυτό απαιτείται ενέργεια. Η ενέργεια αυτή λαμβάνεται κυρίως από τη χρήση πετρελαίου είτε γιατί δεν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του αγροτικού εξηλεκτρισμού είτε γιατί το κόστος των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων είναι υψηλό. Κατά συνέπεια, η χρήση πετρελαίου αυξάνει σημαντικά το κόστος παραγωγής για τους καλλιεργητές.
5) Την αντικατάσταση των υφιστάμενων αντλητικών συγκροτημάτων με νέα τύπου Inverter για πλήρη έλεγχο της αντλούμενης ποσότητας νερού. Με τον τρόπο αυτό θα φτάνει στο χωράφι μόνο η απαιτούμενη ποσότητα νερού, χωρίς να γίνεται κατασπατάληση αυτού.
6) Τη συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση του αγροτικού πληθυσμού για να ευαισθητοποιηθεί όσον αφορά στην ορθολογική χρήση των υδατικών πόρων (εφαρμογή ορθών γεωργικών και περιβαλλ/κών πρακτικών). Οι αγρότες θα πρέπει να «εκπαιδευτούν» όσον αφορά την εξοικονόμηση νερού ανάλογα και με το είδος των φυτών που καλλιεργούν, να ενθαρρυνθούν και να αποκτήσουν κίνητρα προκειμένου να στραφούν περισσότερο σε μη υδροβόρες καλλιέργειας, αλλά και στη χρήση των νέων τεχνολογιών προς την κατεύθυνση αυτή (π.χ. χρήση τενσιομέτρων που μετρούν την περιεκτικότητα του εδάφους σε νερό και δείχνουν πότε πρέπει να ποτίσουμε). Ο Δήμος Καρδίτσας καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή, όμως η συμβολή της πολιτείας κρίνεται καθοριστική, καθώς θα πρέπει να δοθούν χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση προγραμμάτων και υποδομών παρακολούθησης της κατάστασης της ποσότητας και της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων (τηλεμετρία, αισθητήρες, γεωργία ακριβείας). Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει και στην εφαρμογή προγραμμάτων απονιτροποίησης λόγω της αποτελεσματικότητάς τους και των κινήτρων που δίνονται στον αγροτικό κόσμο για τη προστασία του περιβάλλοντος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι χώρες όπως η Αυστρία και η Φιλανδία καλύπτουν πάνω από το 70% των γεωργικών εκτάσεων τους με γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα, ενώ αντίστοιχα η Ελλάδα και η Ισπανία δεν καλύπτουν πάνω από το 5% των γεωργικών εκτάσεών τους με γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα.
7) Την κατά προτεραιότητα κατεύθυνση των διοχετευόμενων υδάτων προς αρδευτική χρήση από τις Λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου, στον Καρδιτσιώτικο κάμπο, ως ένα ελάχιστο αντιστάθμισμα στην έλλειψη ολοκληρωμένου επιχειρησιακού σχεδίου και σοβαρών υποδομών εξοικονόμησης και αποθήκευσης νερού στην περιοχή μας, με ευθύνη της κεντρικής εξουσίας. Επισημαίνεται ότι οι δύο ταμιευτήρες κατασκευάστηκαν, λειτουργούν και συντηρούνται με μέριμνα των τοπικών αρχών και αγροτικών φορέων, ενώ υπάρχει σε εξέλιξη και το μεγάλο έργο της μεταφοράς νερού από τον ποταμό Αχελώο το οποίο προορίζεται για χρήση από τους αγρότες του νομού Λάρισας. Παράλληλα, θεωρούμε ως έργο πνοής την ολοκλήρωση των έργων μεταφοράς νερού από τον ποταμό Αχελώο στη λεκάνη του ποταμού Πηνειού με το ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο, για την εξασφάλιση των απαιτούμενων αποθεμάτων αρδευτικού νερού, την αντιμετώπιση της ξηρασίας στο θεσσαλικό κάμπο, την παραγωγή ενέργειας και τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων. Η επιλογή ενός σεναρίου «μηδέν» εγκυμονεί κινδύνους, περιορίζοντας στο μέλλον τη δυνατότητα άρδευσης πολλών καλλιεργειών και καταργώντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της θεσσαλικής πεδιάδας γενικότερα.
8) Τη θέσπιση και νομική κατοχύρωση των οικολογικών ορίων στις Λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου, γεγονός που θα καθορίσει και τα δικαιώματα χρήσης των υδάτων αυτών, καθώς και τη λήψη χρηματοδότησης για την ηλεκτρονική καταγραφή – ψηφιοποίηση των επιφανειακών ή υπόγειων υδατικών συστημάτων. Με τον προσδιορισμό των υδατικών αποθεμάτων της ευρύτερης περιοχής θα δοθεί η δυνατότητα καθορισμού του ετήσιου υδατικού ισοζυγίου, γεγονός που θα διαμορφώσει στη συνέχεια και τους τρόπους διαχείρισης του διαθέσιμου νερού.
9) Τον τεχνητό εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων σε περιπτώσεις όπου η στάθμη του νερού είναι ιδιαιτέρως καταβιβασμένη και όπου η τροφοδοσία του υδροφορέα είναι δύσκολη λόγω των εδαφικών συνθηκών. Στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε να συμπεριληφθεί πιθανώς και η εφαρμογή μεθόδων απορρύπανσης των υπόγειων υδροφορέων με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων.
10) Αναφορικά με την ύδρευση, την αντικατάσταση των παλαιών υδραγωγείων και εσωτερικών δικτύων ύδρευσης, τα οποία αφενός οδηγούν στην απώλεια σημαντικών ποσοτήτων πόσιμου νερού αφετέρου δεν εξασφαλίζουν πάντα τις απαιτούμενες ποιοτικές προδιαγραφές (π.χ. δίκτυα ύδρευσης από αμιαντοσωλήνες) εγκυμονώντας πολλές φορές κινδύνους και για τη δημόσια υγεία. Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι υπάρχει η ανάγκη επέκτασης των υφιστάμενων αγωγών ύδρευσης σε οικισμούς που υδρεύονται από υπόγεια ύδατα τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις είναι επιβαρυμένα σ’ ότι αφορά την ποιότητά τους. Επιπλέον, προτείνεται η χρηματοδότηση εφαρμογής νέων τεχνικών και τεχνολογιών διαχείρισης των διαρροών των υφιστάμενων υδρευτικών δικτύων (π.χ. τηλεμετρία, εφαρμογή οικονομοτεχνικών μοντέλων κλπ.). Τέλος, η μείωση των απωλειών στα δίκτυα μπορεί να επιτευχθεί μέσω της μείωσης του μη ανταποδοτικού νερού, όπως με την εφαρμογή προστίμου σε μη νόμιμους χρήστες και της μείωσης των οικιακών απωλειών.
11) Την κατασκευή αποχετευτικών δικτύων σε μικρούς οικισμούς προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω επιβάρυνση του υπεδάφους, αλλά και των υδατικών αποδεκτών λόγω των οικιακών λυμμάτων.
12) Τη χρηματοδότηση δημιουργίας εργοστασίου και μιας ακόμη κυψέλης στον ΧΥΤΑ Τρικάλων, με σκοπό την μετατροπή του σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) η οποία θα επιμηκύνει σημαντικά την διάρκεια ζωής του. Η δράση αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη από την Περιβαλλοντική Αναπτυξιακή Δυτικής Θεσσαλίας (ΠΑΔΥΘ), υφίστανται όμως δυσκολίες λόγω θεσμικών προβλημάτων από Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΣΔΑ).
13) Εδώ θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη λειτουργία μιας Γραμμής επεξεργασίας υπολειμμάτων από φυτοφάρμακα. Μέχρι σήμερα δεν υφίσταται ασφαλής χώρος διάθεσης των υπολλειμμάτων από αγροτικές δραστηριότητες και η διαχείρισής του ακολουθεί τη συλλογική διαχείριση των αποβλήτων. Επιπλέον, θα πρέπει να εκπονηθεί και να υλοποιηθεί άμεσα σχέδιο διαχείρισης των αδρανών υλικών.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τα υπό διαβούλευση Σχέδια Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, ένα τμήμα του Νομού Καρδίτσας, το οποίο περιλαμβάνει και τη λίμνη Ταυρωπού, οριοθετείται εντός του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Με βάση το γεγονός αυτό και δεδομένου ότι η περιοχή της λίμνης Ταυρωπού αφενός ανήκει διοικητικά στην περιοχή της Θεσσαλίας και αφετέρου αποτελεί έναν «ζωντανό οργανισμό» και έναν πολύτιμο υδατικό πόρο για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, θεωρείται εξαιρετικής σημασίας η υπαγωγή της εν λόγω περιοχής υπό την επίβλεψη ενός κοινού Διαχειριστικού φορέα με αυτό του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας. Εξάλλου, τα νερά της λίμνης Ταυρωπού τροφοδοτούν την ευρύτερη περιοχή του νομού Καρδίτσας με νερό για ύδρευση και άρδευση. Επομένως, για ένα ζήτημα με τέτοια βαρύτητα για την περιοχή μας θα πρέπει να συμμετέχουμε ενεργά στη λήψη αποφάσεων και στα διαχειριστικά θέματα της λίμνης Ταυρωπού.
Σχετικά με το θέμα της εφαρμογής τιμολογιακής πολιτικής στη χρήση των υδατικών πόρων που αποτελεί «φλέγων» ζήτημα στα πλαίσια του υπό διαμόρφωση Σχεδίου Διαχείρισης, ο Δήμος Καρδίτσας, ως ένας εκ των αγροτικών δήμων της χώρας μας, οφείλει να επισημάνει τα εξής: Σχετικά με την τιμολόγηση του αρδευτικού νερού, η μέτρηση της κατανάλωσης υδάτων θα πρέπει να λαμβάνει χώρα στα πεδία χρήσης (χωράφια των παραγωγών), καθώς λόγω της έλλειψης υποδομών, όπως αυτές προαναφέρθηκαν, υφίστανται σημαντικές απώλειες νερού από τη θέση λήψης μέχρι τη θέση χρήσης και δεν δύναται να επιβαρύνεται ο χρήστης με το επιπλέον κόστος της απώλειας νερού για την οποία ο ίδιος δεν είναι υπεύθυνος. Έτσι, προτείνεται η εφαρμογή προοδευτικά αυξανόμενων τιμολογίων ανά είδος καλλιέργειας, προς αποφυγή άσκοπης υπεράντλησης, καθώς μια σημαντική επιβάρυνση στο τιμολόγιο του αρδευτικού νερού θα αποτελούσε ανασταλτικό παράγοντα για τη βιωσιμότητα της τοπικής αγροτικής οικονομίας. Επιπλέον, τα τιμολόγια του αρδευτικού νερού θα πρέπει να κυμαίνονται σε ρεαλιστικά επίπεδα, δεδομένης και της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας.
Ακόμη, σ’ ότι αφορά την εφαρμογή τιμολογιακής πολιτικής στις ΔΕΥΑ του Υδατικού Διαμερίσματος, επισημαίνεται ότι δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί μια κοινή τιμολογιακή πολιτική καθώς θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ιδιομορφία κάθε περιοχής, αλλά και λειτουργίας κάθε ΔΕΥΑ.
Τέλος, θεωρούμε ότι στην προσπάθεια διαμόρφωσης του Σχεδίου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων για το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας θα πρέπει να συμμετέχουμε όλοι μας ενεργά, καθώς όλοι είμαστε χρήστες νερού. Έτσι, καλούνται όλοι οι δημότες μας να συμμετάσχουν στη διαδικασία αυτή, για ένα θέμα ιδιαίτερης βαρύτητας το οποίο δύναται να διαμορφώσει το σκηνικό όσον αφορά το μέλλον του τόπου μας.
Συνοψίζοντας, και με τη θεώρηση ότι στόχος της εκπόνησης ενός κοινού Σχεδίου Διαχείρισης για το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας είναι κυρίως η ισόρροπη ανάπτυξη και η ολοκλήρωση των υποδομών, ιδιαίτερα αυτών του αγροτικού τομέα για την περιοχή του Δήμου Καρδίτσας, με την ορθολογική αξιοποίηση των υδατικών πόρων και με έμφαση στην προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, προτείνονται από το Δήμο Καρδίτσας όλες οι προαναφερόμενες δράσεις προκειμένου να είναι δυνατή η επίτευξη του στόχου του 2015, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στην υλοποίηση των δράσεων σε περιοχές ιδιαίτερα «επιβαρυμένες» και με σημαντική έλλειψη υποδομών στον τομέα των υδάτων, όπως η περιοχή του Δήμου Καρδίτσας.
Αθανάσιος Μαρκινός
Όπως όλοι γνωρίζουμε, στα πλαίσια εφαρμογής της Κοινοτικής Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα νερά στη χώρα μας, εκπονούνται από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΚΑ τα Σχέδια Διαχείρισης Υδατικών Πόρων ανά Υδατικό Διαμέρισμα με χρονικό ορίζοντα εφαρμογής το 2015 οπότε και θα πρέπει να έχει επιτευχθεί η «καλή κατάσταση» για όλα τα επιφανειακά και υπόγεια νερά των Υδατικών Διαμερισμάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού. Προκειμένου να διαμορφωθούν τα σχέδια αυτά, δίνεται η δυνατότητα ενημέρωσης επί των θεμάτων διαχείρισης των υδατικών πόρων και ενεργούς συμμετοχής στη μέγιστη δυνατή μερίδα του πληθυσμού, δηλαδή όλων των εμπλεκομένων φορέων, αλλά και όλων των χρηστών, μέσα από μια σειρά διαβουλεύσεων σε ολόκληρη τη χώρα.
Αναφορικά με το Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας στο οποίο και ανήκει και το μεγαλύτερο μέρος του Δήμου μας, έχει ήδη ολοκληρωθεί η α’ φάση των διαβουλεύσεων, ενώ βρίσκεται σε εξέλιση η β’ φάση. Ο Δήμος Καρδίτσας, εκτιμώντας τη σημαντικότητα των ζητημάτων διαχείρισης των υδατικών πόρων για την περιοχή μας, το γεγονός ότι τα σχέδια διαχείρισης θα δημιουργήσουν τις κατευθύνσεις για τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση πολιτικών για το νερό στο μέλλον, αλλά και τις νέες αρμοδιότητες που του αναλογούν περί προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων στα πλαίσια του υπό διαμόρφωση Σχεδίου Διαχείρισης, συμμετείχε ενεργά στις διαβουλεύσεις αυτές, καταθέτοντας μια αρχική προσέγγιση με τις προτάσεις του σχετικά με τα θέματα που θίγονται στο Σχέδιο Διαχείρισης και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Οι προτάσεις αυτές έχουν αναρτηθεί από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων στη διαδικτυακή της ιστοσελίδα και πρόκειται να κατατεθούν εκ νέου κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης της β’ φάσης που αναμένεται να λάβει χώρα στην πόλη μας την 17η Ιουλίου.
Δεδομένης της ιδιαίτερα δύσκολης περιόδου που διανύει η χώρα μας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, η αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης αποτελεί μονόδρομο για την τόνωση της χώρας σε όλα τα επίπεδα και την «έξοδο» από τη δυσμενή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Η πολυπόθητη ανάπτυξη αποτελεί συνώνυμο της ενίσχυσης των παραγωγικών κλάδων και της ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας. Ειδικότερα, όσον αφορά την περιοχή μας όπου η τοπική οικονομία στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα, σε κάθε σχεδιαζόμενη δράση για το μέλλον θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η παράμετρος αυτή με σκοπό τη διαφύλαξη και ενίσχυση του τομέα αυτού. Επιπλέον, η γεωργία αποτελεί και τον κύριο χρήστη νερού (90% επί της συνολικής κατανάλωσης στη Θεσσαλία), επομένως «εμπλέκεται» άμεσα στα ζητήματα διαχείρισης των υδατικών πόρων. Με την παραδοχή αυτή, επισημαίνεται ότι οι πρακτικές σχεδιασμού και υλοποίησης έργων και δράσεων που αφορούν τους υδατικούς πόρους δε θα έπρεπε με κανένα τρόπο να θίγουν αρνητικά τον πρωτογενή τομέα (π.χ. υψηλό αντίτιμο τιμολόγησης του νερού) λαμβανομένου υπόψη και των νέων δεδομένων που διαμορφώνονται για τον τομέα αυτό (π.χ. νέα ΚΑΠ κλπ.). Το αντίθετο θα αποτελούσε ισχυρό πλήγμα για τον τομέα, αλλά και την περιοχή μας γενικότερα (μείωση παραγωγικότητας, μείωση απασχόλησης). Ο στόχος για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων θα πρέπει να στηρίζεται στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή η ενίσχυση των παραγωγικών κλάδων και η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να αποτελούν έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Τα κυριότερα προβλήματα που εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Καρδίτσας σε ζητήματα υδατικών πόρων συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Τα επιφανειακά ύδατα εμφανίζονται επιβαρυμένα από μη σημειακές πηγές ρύπανσης, δηλαδή τα γεωργικά απόβλητα, τα κτηνοτροφικά απόβλητα, αλλά και τα αστικά υγρά απόβλητα οικισμών που δεν εξυπηρετούνται από δίκτυα αποχέτευσης και κεντρικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και σε πολύ μικρότερο βαθμό τη βιομηχανία.
Τα υπόγεια ύδατα εμφανίζουν ποιοτικά προβλήματα λόγω χημικής επιβάρυνσης των υπόγειων υδροφορέων με τοπικώς υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων (κυρίως νιτρικών), χωρίς όμως αυτές να παρουσιάζουν μια χρονική συνέχεια και ευρεία κατανομή.
Προβλήματα επάρκειας των υδατικών πόρων, γεγονός ανασταλτικό για τη βιώσιμη ανάπτυξη όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων της ευρύτερης περιοχής.
Σχετικά με την επάρκεια και την καλή ποιότητα του πόσιμου νερού, τα κυριότερα τεχνικά, οργανωτικά και οικονομικά προβλήματα σχετίζονται με την παλαιότητα μεγάλου μέρους των εξωτερικών υδραγωγείων και των εσωτερικών δικτύων ύδρευσης.
Σ’ ότι αφορά τα αστικά απόβλητα, η διαχείριση της λειτουργίας της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Καρδίτσας γίνεται με ορθολογικό τρόπο, καθώς η ιλύς διατίθεται στοχευμένα ως λίπασμα στη γεωργία. Επομένως, τα μόνα ρυπαντικά φορτία προέρχονται από τους οικισμούς με αποχετευτικό δίκτυο που δεν είναι συνδεδεμένο με την ΕΕΛ. Επιπλέον, σ’ ότι αφορά τους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (13 στον αριθμό), θα πρέπει να επισημανθεί ότι έχουν όλοι αποκατασταθεί πλήρως, έχοντας λάβει προηγουμένως άδεια αποκατάστασης.
Παράλληλα, στα πλαίσια της έκθεσης επισκόπησης των σημαντικών θεμάτων διαχείρισης νερών που συντάχθηκε και συμπεριλήφθηκε στο Σχέδιο Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας, πραγματοποιήθηκε μια προκαταρκτική κατάταξη σε σχέση με την πιθανότητα επίτευξης ή μη των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα το 2015. Στην κατάταξη αυτή, η περιοχή του Δήμου Καρδίτσας εμφανίστηκε επιφορτισμένη με πολύ σημαντική ένταση πίεσης υπολεκάνης, γεγονός που ισοδυναμεί με πολύ σημαντική πιθανότητα μη επίτευξης του στόχου του 2015. Το γεγονός αυτό την κατατάσσει στις περιοχές υψηλής προτεραιότητας για τη λήψη μέτρων και δράσεων, γεγονός που αντιστοιχεί πρακτικά στην ανάγκη στήριξης νέων υποδομών και χρηματοδότησης προγραμμάτων από την πλευρά της πολιτείας, προκειμένου να ανατραπεί η πιθανότητα αυτή.
Με βάση τα προαναφερόμενα στοιχεία, και με στόχο την ορθολογική χρήση και εκμετάλλευση των υδατικών πόρων, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα, ο συνδυασμός των οποίων μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, ο Δήμος Καρδίτσας προτείνει τα ακόλουθα:
1) Την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων συλλογής επιφανειακών υδάτων - απορροών (π.χ. μικρά φράγματα) για την εξοικονόμηση αρδευτικού νερού και την «ανακούφιση» του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα στα πλαίσια της προσπάθειας αντικατάστασης του υπόγειου αρδευτικού νερού με επιφανειακό αρδευτικό νερό όπου αυτό είναι εφικτό. Χωρίς την υλοποίηση έργων υποδομής, δεν είναι δυνατό να καταργηθεί η άντληση υπόγειου νερού, καθώς αυτό θα ήταν καταστροφικό για τις αρδευόμενες καλλιέργειες. Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέσα από τη διαδικασία αδειοδότησης όλων των υφιστάμενων χρήσεων νερού που βρίσκεται σε εξέλιξη, καταγράφονται όλες οι υφιστάμενες υδρογεωτρήσεις με σκοπό την ελεγχόμενη λειτουργία τους.
2) Τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των συνθηκών άρδευσης - στράγγισης με επίκεντρο το πεπαλαιωμένο δίκτυο Ταυρωπού. Να σημειωθεί εδώ ότι το δίκτυο αυτό αρδεύει πάνω από 120.000 στρέμματα, ως επί το πλείστον εντός των ορίων του Δήμου Καρδίτσας, και αυτή τη στιγμή έχει συμπληρώσει πάνω από 40 χρόνια λειτουργίας, εμφανίζοντας πολλές φθορές, ενώ η ελλειπής συντήρησή του καθιστά αμφίβολη την ομαλή χρήση του από τους παραγωγούς μας στο μέλλον. Ειδικότερα, για την περίπτωση του δικτύου Ταυρωπού, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η αποκατάσταση της λειτουργικότητάς του είτε με την υπογειοποίησή του με κλειστούς αγωγούς υπό πίεση είτε με εργασίες συντήρησής του με σκοπό την αποδοτικότερη εξυπηρέτηση των καλλιεργητών, αλλά και την εξοικονόμηση αρδευτικού νερού.
3) Γενικότερα, πέραν του δικτύου Ταυρωπού, προτείνεται η αντικατάσταση και επέκταση των επιφανειακών δικτύων με κλειστά δίκτυα άρδευσης για την ελαχιστοποίηση των σημαντικών απωλειών νερού. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην υλοποίηση μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων υποδομής για τη μεταφορά και διανομή του αρδευτικού νερού στον καρδιτσιώτικο κάμπο. Είναι εξάλλου γεγονός ότι υπάρχει σημαντική έλλειψη υποδομών στον τομέα αυτό για την περιοχή μας.
4) Τον περιορισμό εφαρμογής της μεθόδου επιφανειακής κατάκλισης για τη μείωση των απωλειών αρδευτικού νερού στο ελάχιστο, την ταυτόχρονη μείωση του περιβαλλοντικού κόστους, αλλά και την προστασία του εδάφους των αγροτικών εκτάσεων από τη διάβρωση και την υποβάθμισή τους. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αποδοτικότητα της στάγδην άρδευσης ανέρχεται σε 80-95%, σε αντίθεση με την επιφανειακή κατάκλιση όπου η αποδοτικότητα αντιστοιχεί σε 40% μόνο, γεγονός που καθιστά την στάγδην άρδευση την πλέον αποδοτική μέθοδο άρδευσης. Στην κατεύθυνση αυτή της εξοικονόμησης αρδευτικού νερού, θα συνέβαλε σημαντικά η λήψη χρηματοδοτήσεων για εκτεταμένη εφαρμογή της στάγδην άρδευσης και του αγροτικού εξηλεκτρισμού. Πολλοί παραγωγοί μας γνωρίζουν τα οφέλη της στάγδην άρδευσης, αλλά αδυνατούν να την εφαρμόσουν διότι για το σκοπό αυτό απαιτείται ενέργεια. Η ενέργεια αυτή λαμβάνεται κυρίως από τη χρήση πετρελαίου είτε γιατί δεν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του αγροτικού εξηλεκτρισμού είτε γιατί το κόστος των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων είναι υψηλό. Κατά συνέπεια, η χρήση πετρελαίου αυξάνει σημαντικά το κόστος παραγωγής για τους καλλιεργητές.
5) Την αντικατάσταση των υφιστάμενων αντλητικών συγκροτημάτων με νέα τύπου Inverter για πλήρη έλεγχο της αντλούμενης ποσότητας νερού. Με τον τρόπο αυτό θα φτάνει στο χωράφι μόνο η απαιτούμενη ποσότητα νερού, χωρίς να γίνεται κατασπατάληση αυτού.
6) Τη συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση του αγροτικού πληθυσμού για να ευαισθητοποιηθεί όσον αφορά στην ορθολογική χρήση των υδατικών πόρων (εφαρμογή ορθών γεωργικών και περιβαλλ/κών πρακτικών). Οι αγρότες θα πρέπει να «εκπαιδευτούν» όσον αφορά την εξοικονόμηση νερού ανάλογα και με το είδος των φυτών που καλλιεργούν, να ενθαρρυνθούν και να αποκτήσουν κίνητρα προκειμένου να στραφούν περισσότερο σε μη υδροβόρες καλλιέργειας, αλλά και στη χρήση των νέων τεχνολογιών προς την κατεύθυνση αυτή (π.χ. χρήση τενσιομέτρων που μετρούν την περιεκτικότητα του εδάφους σε νερό και δείχνουν πότε πρέπει να ποτίσουμε). Ο Δήμος Καρδίτσας καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή, όμως η συμβολή της πολιτείας κρίνεται καθοριστική, καθώς θα πρέπει να δοθούν χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση προγραμμάτων και υποδομών παρακολούθησης της κατάστασης της ποσότητας και της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων (τηλεμετρία, αισθητήρες, γεωργία ακριβείας). Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει και στην εφαρμογή προγραμμάτων απονιτροποίησης λόγω της αποτελεσματικότητάς τους και των κινήτρων που δίνονται στον αγροτικό κόσμο για τη προστασία του περιβάλλοντος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι χώρες όπως η Αυστρία και η Φιλανδία καλύπτουν πάνω από το 70% των γεωργικών εκτάσεων τους με γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα, ενώ αντίστοιχα η Ελλάδα και η Ισπανία δεν καλύπτουν πάνω από το 5% των γεωργικών εκτάσεών τους με γεωργο-περιβαλλοντικά προγράμματα.
7) Την κατά προτεραιότητα κατεύθυνση των διοχετευόμενων υδάτων προς αρδευτική χρήση από τις Λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου, στον Καρδιτσιώτικο κάμπο, ως ένα ελάχιστο αντιστάθμισμα στην έλλειψη ολοκληρωμένου επιχειρησιακού σχεδίου και σοβαρών υποδομών εξοικονόμησης και αποθήκευσης νερού στην περιοχή μας, με ευθύνη της κεντρικής εξουσίας. Επισημαίνεται ότι οι δύο ταμιευτήρες κατασκευάστηκαν, λειτουργούν και συντηρούνται με μέριμνα των τοπικών αρχών και αγροτικών φορέων, ενώ υπάρχει σε εξέλιξη και το μεγάλο έργο της μεταφοράς νερού από τον ποταμό Αχελώο το οποίο προορίζεται για χρήση από τους αγρότες του νομού Λάρισας. Παράλληλα, θεωρούμε ως έργο πνοής την ολοκλήρωση των έργων μεταφοράς νερού από τον ποταμό Αχελώο στη λεκάνη του ποταμού Πηνειού με το ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο, για την εξασφάλιση των απαιτούμενων αποθεμάτων αρδευτικού νερού, την αντιμετώπιση της ξηρασίας στο θεσσαλικό κάμπο, την παραγωγή ενέργειας και τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων. Η επιλογή ενός σεναρίου «μηδέν» εγκυμονεί κινδύνους, περιορίζοντας στο μέλλον τη δυνατότητα άρδευσης πολλών καλλιεργειών και καταργώντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της θεσσαλικής πεδιάδας γενικότερα.
8) Τη θέσπιση και νομική κατοχύρωση των οικολογικών ορίων στις Λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου, γεγονός που θα καθορίσει και τα δικαιώματα χρήσης των υδάτων αυτών, καθώς και τη λήψη χρηματοδότησης για την ηλεκτρονική καταγραφή – ψηφιοποίηση των επιφανειακών ή υπόγειων υδατικών συστημάτων. Με τον προσδιορισμό των υδατικών αποθεμάτων της ευρύτερης περιοχής θα δοθεί η δυνατότητα καθορισμού του ετήσιου υδατικού ισοζυγίου, γεγονός που θα διαμορφώσει στη συνέχεια και τους τρόπους διαχείρισης του διαθέσιμου νερού.
9) Τον τεχνητό εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων σε περιπτώσεις όπου η στάθμη του νερού είναι ιδιαιτέρως καταβιβασμένη και όπου η τροφοδοσία του υδροφορέα είναι δύσκολη λόγω των εδαφικών συνθηκών. Στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε να συμπεριληφθεί πιθανώς και η εφαρμογή μεθόδων απορρύπανσης των υπόγειων υδροφορέων με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων.
10) Αναφορικά με την ύδρευση, την αντικατάσταση των παλαιών υδραγωγείων και εσωτερικών δικτύων ύδρευσης, τα οποία αφενός οδηγούν στην απώλεια σημαντικών ποσοτήτων πόσιμου νερού αφετέρου δεν εξασφαλίζουν πάντα τις απαιτούμενες ποιοτικές προδιαγραφές (π.χ. δίκτυα ύδρευσης από αμιαντοσωλήνες) εγκυμονώντας πολλές φορές κινδύνους και για τη δημόσια υγεία. Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι υπάρχει η ανάγκη επέκτασης των υφιστάμενων αγωγών ύδρευσης σε οικισμούς που υδρεύονται από υπόγεια ύδατα τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις είναι επιβαρυμένα σ’ ότι αφορά την ποιότητά τους. Επιπλέον, προτείνεται η χρηματοδότηση εφαρμογής νέων τεχνικών και τεχνολογιών διαχείρισης των διαρροών των υφιστάμενων υδρευτικών δικτύων (π.χ. τηλεμετρία, εφαρμογή οικονομοτεχνικών μοντέλων κλπ.). Τέλος, η μείωση των απωλειών στα δίκτυα μπορεί να επιτευχθεί μέσω της μείωσης του μη ανταποδοτικού νερού, όπως με την εφαρμογή προστίμου σε μη νόμιμους χρήστες και της μείωσης των οικιακών απωλειών.
11) Την κατασκευή αποχετευτικών δικτύων σε μικρούς οικισμούς προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω επιβάρυνση του υπεδάφους, αλλά και των υδατικών αποδεκτών λόγω των οικιακών λυμμάτων.
12) Τη χρηματοδότηση δημιουργίας εργοστασίου και μιας ακόμη κυψέλης στον ΧΥΤΑ Τρικάλων, με σκοπό την μετατροπή του σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) η οποία θα επιμηκύνει σημαντικά την διάρκεια ζωής του. Η δράση αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη από την Περιβαλλοντική Αναπτυξιακή Δυτικής Θεσσαλίας (ΠΑΔΥΘ), υφίστανται όμως δυσκολίες λόγω θεσμικών προβλημάτων από Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΣΔΑ).
13) Εδώ θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη λειτουργία μιας Γραμμής επεξεργασίας υπολειμμάτων από φυτοφάρμακα. Μέχρι σήμερα δεν υφίσταται ασφαλής χώρος διάθεσης των υπολλειμμάτων από αγροτικές δραστηριότητες και η διαχείρισής του ακολουθεί τη συλλογική διαχείριση των αποβλήτων. Επιπλέον, θα πρέπει να εκπονηθεί και να υλοποιηθεί άμεσα σχέδιο διαχείρισης των αδρανών υλικών.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τα υπό διαβούλευση Σχέδια Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, ένα τμήμα του Νομού Καρδίτσας, το οποίο περιλαμβάνει και τη λίμνη Ταυρωπού, οριοθετείται εντός του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Με βάση το γεγονός αυτό και δεδομένου ότι η περιοχή της λίμνης Ταυρωπού αφενός ανήκει διοικητικά στην περιοχή της Θεσσαλίας και αφετέρου αποτελεί έναν «ζωντανό οργανισμό» και έναν πολύτιμο υδατικό πόρο για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, θεωρείται εξαιρετικής σημασίας η υπαγωγή της εν λόγω περιοχής υπό την επίβλεψη ενός κοινού Διαχειριστικού φορέα με αυτό του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας. Εξάλλου, τα νερά της λίμνης Ταυρωπού τροφοδοτούν την ευρύτερη περιοχή του νομού Καρδίτσας με νερό για ύδρευση και άρδευση. Επομένως, για ένα ζήτημα με τέτοια βαρύτητα για την περιοχή μας θα πρέπει να συμμετέχουμε ενεργά στη λήψη αποφάσεων και στα διαχειριστικά θέματα της λίμνης Ταυρωπού.
Σχετικά με το θέμα της εφαρμογής τιμολογιακής πολιτικής στη χρήση των υδατικών πόρων που αποτελεί «φλέγων» ζήτημα στα πλαίσια του υπό διαμόρφωση Σχεδίου Διαχείρισης, ο Δήμος Καρδίτσας, ως ένας εκ των αγροτικών δήμων της χώρας μας, οφείλει να επισημάνει τα εξής: Σχετικά με την τιμολόγηση του αρδευτικού νερού, η μέτρηση της κατανάλωσης υδάτων θα πρέπει να λαμβάνει χώρα στα πεδία χρήσης (χωράφια των παραγωγών), καθώς λόγω της έλλειψης υποδομών, όπως αυτές προαναφέρθηκαν, υφίστανται σημαντικές απώλειες νερού από τη θέση λήψης μέχρι τη θέση χρήσης και δεν δύναται να επιβαρύνεται ο χρήστης με το επιπλέον κόστος της απώλειας νερού για την οποία ο ίδιος δεν είναι υπεύθυνος. Έτσι, προτείνεται η εφαρμογή προοδευτικά αυξανόμενων τιμολογίων ανά είδος καλλιέργειας, προς αποφυγή άσκοπης υπεράντλησης, καθώς μια σημαντική επιβάρυνση στο τιμολόγιο του αρδευτικού νερού θα αποτελούσε ανασταλτικό παράγοντα για τη βιωσιμότητα της τοπικής αγροτικής οικονομίας. Επιπλέον, τα τιμολόγια του αρδευτικού νερού θα πρέπει να κυμαίνονται σε ρεαλιστικά επίπεδα, δεδομένης και της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας.
Ακόμη, σ’ ότι αφορά την εφαρμογή τιμολογιακής πολιτικής στις ΔΕΥΑ του Υδατικού Διαμερίσματος, επισημαίνεται ότι δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί μια κοινή τιμολογιακή πολιτική καθώς θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ιδιομορφία κάθε περιοχής, αλλά και λειτουργίας κάθε ΔΕΥΑ.
Τέλος, θεωρούμε ότι στην προσπάθεια διαμόρφωσης του Σχεδίου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων για το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας θα πρέπει να συμμετέχουμε όλοι μας ενεργά, καθώς όλοι είμαστε χρήστες νερού. Έτσι, καλούνται όλοι οι δημότες μας να συμμετάσχουν στη διαδικασία αυτή, για ένα θέμα ιδιαίτερης βαρύτητας το οποίο δύναται να διαμορφώσει το σκηνικό όσον αφορά το μέλλον του τόπου μας.
Συνοψίζοντας, και με τη θεώρηση ότι στόχος της εκπόνησης ενός κοινού Σχεδίου Διαχείρισης για το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας είναι κυρίως η ισόρροπη ανάπτυξη και η ολοκλήρωση των υποδομών, ιδιαίτερα αυτών του αγροτικού τομέα για την περιοχή του Δήμου Καρδίτσας, με την ορθολογική αξιοποίηση των υδατικών πόρων και με έμφαση στην προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, προτείνονται από το Δήμο Καρδίτσας όλες οι προαναφερόμενες δράσεις προκειμένου να είναι δυνατή η επίτευξη του στόχου του 2015, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στην υλοποίηση των δράσεων σε περιοχές ιδιαίτερα «επιβαρυμένες» και με σημαντική έλλειψη υποδομών στον τομέα των υδάτων, όπως η περιοχή του Δήμου Καρδίτσας.
Ο Αντιδήμαρχος
Αγροτικής Ανάπτυξης,
Επιχειρηματικότητας και Αξιοποίησης ΑΠΕ
Αγροτικής Ανάπτυξης,
Επιχειρηματικότητας και Αξιοποίησης ΑΠΕ
Αθανάσιος Μαρκινός
